Šta je to astronomija?

Astronomija je najstarija prirodna nauka. Njeno ime dolazi od grčkih reči ἄστρον (sazvežđe, zvezda) i νόμος (zakon). Njena tri osnovna zadatka su:...
 
 a) izučavanje prividnih i, na osnovu njih, pravih položaja i kretanja kosmičkih objekata i njihovih oblika i veličina; b) izučavanje građe kosmičkih objekata, njihovog hemijskog sastava, odgovarajućih fizičkih uslova, fizičkih i hemijskih pojava i procesa i v) izučavanje nastanka i evolucije kosmičkih objekata i sistema, kao i cele Vasione.
Astronomi ranih, drevnih civilizacija su obavljali metodična posmatranja noćnog neba pomoću drevnih astronomskih instrumenata. Ipak, pronalazak teleskopa je bio neophodan da bi se astronomija razvila u modernu nauku. Istorijski gledano,

astronomija je sadržala sledeće discipline: astrometrija, nebeska mehanika, posmatračka astronomija, pravljenje kalendara, pa čak i astrologiju, ali profesionalna astronomija u današnjim vremenima se često poistovećuje sa astrofizikom. Od XX veka, delatnost profesionalne astronomije se podelila na posmatračku i teorijsku granu. Posmatračka astronomija je fokusirana na pronalaženje i analiziranje podataka, uglavnom koristeći osnovne principe fizike. Teorijska astronomija je orijentisana ka razvoju kompjuterskih ili analitičkih modela kako bi se opisali astronomski objekti i fenomeni. Ova dva polja se međusobno dopunjavaju. Sa teorijskom astronomijom koja pokušava da objasni posmatračke rezultate na jednoj strani i posmatračka koja potvrđuje teorijske rezultate.
Amaterska astronomija je dala veliki doprinos važnim astronomskim otkrićima, i astronomija je jedna od par nauka gde amateri mogu da igraju važnu ulogu, naročito u otkrivanju i posmatranju trenutnih fenomena.
Stare, tj. antičke civilizacije ne treba mešati sa astrolozima, sistem verovanja koji tvrdi da su ljudski postupci povezani sa pozicijama nebeskih tela. Iako ova dva polja dele zajedničko poreklo i deo svojih metoda (uglavnom korišćenje efemerida), oni se razlikuju.

Počeci astronomije javljaju se još u praskozorje čovečanstva. Tad je astronomija obuhvatala samo posmatranje i predviđanje kretanja tela vidljivih golim okom. Na nekim lokacijama, kao što je Stounhendž u Engleskoj, rane kulture su napravile masivne artefakte koji su bili kulturno središte i astronomska opservatorija, u ovom slučaju više od 4000 godina. Ova posmatranja su se koristila za utvrđivanje godišnjih doba, važnih za znanje kad treba zasaditi letinu, kao i u razumevanju dužine trajanja godine.
Pre nego što je teleskop pronađen, pručavanje zvezda moralo je da se obavlja samo sa visokih pozicija, uglavnom visoke zgrade, drveće i zemljišta koristeći se samo golim okom.
U svim civilizacijama pre Grčke, u Mesopotamiji, Kini, Egiptu i pretkolumbijskoj Americi, astronomija se razvijala prikupljanjem posmatračkog materijala. Pravila su izvodili na osnovu proverenih činjenica, ali bez teorijskog modela, tako da im je suština pojave ostajala nepoznata. Zato je tačnost rezultata zavisila od dužine trajanja civilizacije.
U Mesopotamiji i Kini astronomija se javlja oko 3000. godine pre n.e. Kinezi su umeli da predskazuju pomračenje Sunca i Meseca, a vreme su merili sunčanim satovima. Podela godine na dvanaest meseci i gotovo svi nazivi sazvežđa Zodijaka potiču od stanovnika Mesopotamije. Egipćani su veliku pažnju posvetili određivanju trajanja godine. Od njih nam je ostala prestupna godina. I civilizacije pretkolumbijske Amerike, koje su se razvijale oko 500. godine pre n.e. do oko 1500. godine, imale su veoma precizne podatke o kretanjima nebeskih tela i o trajanju godine.